Programma Zon en Wind Oldambt – Zienswijze SLO –

Als Stichting Landschap Oldambt willen wij allereerst onze waardering uitspreken voor het concept programma Zon en Wind van de gemeente Oldambt waarin enerzijds de gemeente zich bewust is van de noodzaak van het halen van noodzakelijke klimaatdoelstellingen en anderzijds zich bewust is van het unieke karakter van onze woon- en leefomgeving, in het bijzonder het erfgoedwaardige polderlandschap van het Oldambt.

De oneindige horizon, de stilte, de duisternis, de kleurenpracht van het landschap en de natuur zijn elementen van onze leefomgeving waar we trots op zijn en waar we zuinig op moeten en willen zijn.
Het is een landschap met grootse vergezichten, transparant/open, imposante wolkenluchten bij dag en bij nacht duisternis of een fonkelende sterrenhemel.
De seizoensgebonden kleurenpracht met de vette glimmende en oneindige rechte voren in de geploegde akkers, de verschillende groene tinten van de opgroeiende wintergewassen als tarwe en koolzaad, de vele kleurschakeringen in het voorjaar, dat over gaat in de kleur en geur van de af rijpende gewassen.
Dorpen die zich in de lintbebouwing aan elkaar rijgen met behoud van het zicht op de eindeloze horizon. Dit is kapitaal dat in de toekomst alleen maar meer waard zal worden.

Voorafgaand aan onze zienswijze willen we graag een paar algemene opmerkingen maken:

  • Terecht wordt in het beleidskader opgemerkt dat het landschap door de jaren heen door gebruik en inrichting aan veranderingen onderhevig is geweest.
  • De SLO beseft als geen ander dat ook de energie transitie in het landschap tijdelijk haar sporen achter zal laten.
  • De SLO waardering heeft voor het stevig statement dat de gemeente niet mee wil/gaat werken aan het oprichten van grootschalige windparken
    Het programma nu uitgaat van de ambities om 100 ha zonnevelden te gaan vergunnen tot 2030.
  • De tekst en de figuren in z’n algemeenheid teveel interpretatie mogelijkheden open houdt en het daarom voor de SLO van cruciaal belang is hoe de besluitvorming gaat plaats vinden.
  • De SLO vraagt zich in toenemende mate af hoe het draagvlak van direct aanwonenden zich verhoudt tot de wens van de inwoners van de gemeente om duurzame energie op te wekken en te gebruiken. (Zie ook de uitkomsten van de enquête)
  • Het is voor de SLO onbespreekbaar dat oa de CC polder en de zuidkant van het Hondshalstermeer zijn aangewezen als kwaliteitslocaties voor ontwikkelingen (pagina 13) Het open karakter van het polderlandschap wordt hierdoor op een onaanvaardbare wijze geweld aan gedaan.
  • De gemeente Oldambt op dit moment in de rangschikking van duurzame gemeenten in Nederland op een heel bescheiden plek staat.
  • De gemeente kan en mag niet wegkijken als collectieve regisseur bij het uitrollen van private initiatieven en zal een actieve en faciliterende rol op moeten pakken.
  • We missen in het programma Zon en Wind een paragraaf innovatie. Het gaat hier alleen over het ruimtelijk inpassen van nu bekende technieken en

  • vragen hier veel meer aandacht voor.
  • Graag zagen we meer aandacht voor het stimuleren van pv op daken en isolatie om het energie verbruik te verlagen.

  • Hoe gaat de gemeente bewerkstelligen dat de grootverbruikers hun verantwoordelijkheid nemen als het gaat om het energie vraagstuk?

Programma Zon en wind

Graag wil de SLO artikelsgewijs opmerkingen maken

Ad 3.1 Visie
SLO sluit graag aan bij 3.1
Veranderingen in een cultuurland willen we niet tegengehouden. Ons moet daarbij altijd voor ogen blijven staan dat het Oldambt wel in beeld en beleving “het Oldambt” moet blijven, met haar unieke landschappelijke kwaliteiten.

Ad 3.3 Lokaal eigenaarschap
Lokaal eigenaarschap betekent ook in de ogen van de SLO dat de (directe) omgeving/samenleving profiteert van de opbrengsten van zonnevelden in welke vorm dan ook.

Ad 3.4 Zonneladder
Bij trede 3 (grootschalige ontwikkelingen) merken wij op dat bijvoorbeeld de CC-polder wel tot de beste landbouwgrond van Nederland behoort.
Het open polderlandschap gesitueerd is tegen het Wereld Erfgoed de Wadden en de Dollard De SLO vindt het dan ook onbegrijpelijk, dat in de visie van de gemeente Oldambt dit gebied aangemerkt wordt als kansrijke locaties voor het opwekken van duurzame energie.
Het is in de visie van de SLO onbestaanbaar dat langs de Dollard, langs de A7 vanaf de N33 tot Scheemda, in de open polderlandschappen, zoals aangegeven in figuur 7, zonnevelden/windmolens zouden kunnen worden vergund.
Deze vorm van verstedelijking tast de unieke kwaliteiten van het open polderlandschap.
Met name de gebieden ten zuiden van het Hondshalstermeer en langs de Dollard zullen geschrapt moeten worden

Ad 3.6 (landschappelijke lagen) zie ook Ad 3.4
Onder het kopje “Landschappelijke lagen” wordt gesteld dat de gebieden in het zuidwesten en noordoosten van het Oldambt kansrijke locaties zijn.
De locaties ten zuid westen van het Oldambt bieden ook volgens de SLO goede mogelijkheden voor het verkennen van kansrijke locaties.
Aansluiting bij de ontwikkelingen in de Eekerpolder zou in de rede liggen.
Dit gebied tussen het spoor en het Winschoterdiep op het grondgebied van de gemeente past volgens de SLO bij de ambities van Oldambt om op een goede manier een groot zonneveld aan te laten leggen.
De locaties ten noord oosten zijn ten ene male ongeschikt zie Ad 3.4

Met betrekking tot het aanleggen van zonnevelden bij dorpen, is het van belang dat er naar de schaal, de inrichting en de aansluiting aan het “stedelijk” gebied gekeken wordt. Ook hier is zeker draagvlak een factor van belang.
Hoe de schaal van een aan te leggen zonneveld met name bij de karakteristieke lint dorpen beoordeelt moet worden is nog een open kwestie. Hoe meet je de grootte van het dorp ten opzichte van de schaal van de aan te leggen zonneveld?
Als SLO zagen we daar graag een nadere duiding van.

De SLO vraagt zich in toenemende mate af hoe het draagvlak van direct aanwonenden zich verhoudt tot de wens van de inwoners van de gemeente om duurzame energie op te wekken en te gebruiken. (Zie ook de uitkomsten van de enquête)

Ad 4,3 Ruimtelijke inpassing maatwerk
Onder maatwerk wordt beschreven dat de kavel inrichting en de historische breedte van kavels leidend zijn bij de beoordeling van de inpassing van zonnevelden.
Door de ruilverkavelingen in het verleden zijn deze historische opstrekkende heerden gedraaid en liggen de kavels in grote blokken in het polderlandschap.
Zeer eens is de SLO met het in achtnemen van genoeg afstand tot kenmerkende elementen als de Oldambtster boeren erven, kolken, en dijken.
Al deze elementen zijn onderdelen van het leesbaar unieke landschap van het Oldambt.

Ad 4.4 Grenzend aan de dorpsbebouwing
Er wordt gesteld dat een van de voorwaarden bij het aanleggen van zonnevelden aan de dorpsbebouwing is dat de initiatieven uit het dorp zelf moeten komen.
De SLO is het daar mee eens maar de urgentie van de transitie agenda kon wel eens onvoldoende ruimte laten om het alleen via bottom-up te realiseren. Publieke (gemeentelijke) regie en het actief faciliteren van het proces is hierbij in de ogen van de SLO een absolute noodzaak.
De SLO roept dan ook de gemeente op een regisserende en faciliterende rol op zich te nemen.

Het bundelen van de zonnevelden i.p.v. vele kleine velden heeft de voorkeur van de SLO.
Het voorkomt versnippering en verloedering van de open ruimte.
De uitkomst van de enquête geeft ook aan dat met name de jongeren voorstanders zijn van de bundeling
De rest van de voorwaarden wordt gesteund door de SLO.

Ad 4.7 landschappelijke inpassing.
Maatwerk en inzet van bekwame landschapsarchitecten voor de landschappelijke inpassing is voor de SLO een absolute voorwaarde.
Terzijde wordt opgemerkt dat de foto op pagina 17 figuur 9 een heel vertekend beeld geeft van een goede inpassing van een zonneveld.

Ad 4.9 Windmolens
De SLO is het eens met tekst waarin kleine windmolens tot een as hoogte van 15 meter kunnen worden vergund op agrarische erven. Wel zou nog gekeken kunnen worden naar de grootte en de plaats op “erven”.
Ook het plaatsen van dit soort kleinere molens per dorp is een goede gelegenheid om de bewoners te betrekken bij het opwekken van duurzame energie.
De SLO roept de gemeente op om bij de provincie meer speelruimte te krijgen voor het vergunnen van deze molens.

Ongerust is de SLO over de passage in de tekst “grote windmolens”.
Er wordt gesteld dat mocht de energie behoefte toch groter zijn of worden dat er dan naar mogelijkheden gezocht kan worden voor het onderzoeken van geschikte locaties aansluitend aan de ontwikkelingen bij de buren.
De SLO is tegen het plaatsen van windturbines langs de grens met Duitsland.
Bovendien zijn in figuur 6 nog 2 locaties aangegeven voor grote windturbines, te weten aansluitend aan Delfzijl-Zuid en aansluitend aan het windpark N33. De SLO is hier vierkant tegen en deze aangewezen gebieden moeten dus worden geschrapt.

Voor de SLO staat voor op dat er niet “meer” grote windmolens binnen het grondgebied van de gemeente Oldambt geplaatst gaan worden en wil de politieke deur hiervoor niet open zetten. Deze opening is ook in strijd met de opvattingen van de gemeente Oldambt

AD 6.4 Rol van de gemeente en rol initiatiefnemer
De SLO is van mening dat er een gezamenlijke opdracht (publiek en privaat) ligt om de agenda van de energie transitie handen en voeten te geven.
Weliswaar ieder in zijn of haar eigen rol.
De gemeente kan en mag niet wegkijken als collectieve regisseur bij het uitrollen van private initiatieven.

.